In mijn biografie en in mijn eerdere blogs heb je al gelezen dat ik blind ben.
Wat is blind nou eigenlijk?
De beknopte definitie zou zijn dat je niet in staat bent om iets te zien. Je ogen zijn kapot of ziek. Zo verwoord ik het steeds voor kleine kinderen die het nog niet goed begrijpen.
Wat veel mensen echter niet weten is dat blind niet steeds hetzelfde is. De een kan nog licht zien terwijl de andere helemaal niets kan zien. Dan zijn er ook nog slechtzienden. Daar heb je ook zo ontzettend veel vormen van. Ik richt me alleen op blind omdat ik dat zelf ben.
Wat zie ik?
Met mijn linkeroog zie ik helemaal niets, maar met mijn rechteroog kan ik nog licht zien en ik kan kleuren onderscheiden. Als ik loop en er staat bijvoorbeeld iets groots voor me kan ik zien dat er IETS staat. Contrasten kan ik niet herkennen. Het is best handig dat ik nog wat zie want op deze manier loop ik (bijna) nooit tegen auto's aan. Alleen weet ik dan niet dat het om een auto gaat, maar tegenwoordig ken ik de grote wel dus kan ik daaraan merken wat het is.
Volgens mijn oogarts is het een wonder dat ik nog kleuren kan zien. Volgens hem zou dat niet moeten kunnen. Mijn hoornvlies is troebel en operaties hebben helaas niets uit mogen halen.
Toen ik heel klein was heb ik een korte periode iets kunnen zien, maar dat weet ik niet meer. Toen was ik 10 maanden. Ikzelf denk dat een gedeelte van mijn hoornvlies toch nog goed is gebleven waardoor ik de kleuren nog kan zien. Daar ben ik heel erg blij mee.
Mijn moeder kwam er op een gegeven moment achter toen ze met mij aan het spelen was. Ze noemde tijdens het spelen gewoon de kleuren op van de blokjes zodat ik toch het bestaan van kleuren zou leren kennen. Op een gegeven moment noemde ikzelf de kleuren op en het bleek te kloppen! Toen ging ze met mij naar de oogarts en die geloofde dat niet. Toen moest ik bij de oogarts van allerlei dingen de kleur zeggen. Hij was er helemaal verbaasd over.
Hulpmiddelen
In het dagelijks leven zijn er heel veel hulpmiddelen die je kan gebruiken. Ik heb er zelf een paar, maar er bestaan er natuurlijk nog meer.
- Brailleleesregel
De brailleleesregel wordt via een usb-kabel aan een gewone laptop/computer aangesloten. Het is een smal apparaat dat voor de computer staat. Op deze computer moet wel speciale software zijn geïnstalleerd. Deze software wordt screenreader (schermlezer) genoemd. Er bestaan verschillende programma's. Dit programma zorgt ervoor dat de tekst die op het beeldscherm staat wordt omgezet in braille op de leesregel. Met knopjes scroll je door de tekst heen. Met andere knopjes kun je dingen aanklikken.
Je werkt dus eigenlijk met een gewone computer net als iedereen, alleen heb je nog extra software nodig.
Ik gebruik zelf ook nog een extra software voor internet. Hierdoor worden afbeeldingen eruit gefilterd en zijn de sites overzichtelijker weergegeven. Tegenwoordig maken veel sites gebruik van bewegende beelden en dit is voor blinden heel erg irritant. Hierdoor springt de cursor steeds na een paar seconden terug naar het begin waardoor je dus niks op de site kan lezen/doen. Dit is erg irritant. Vooral wanneer je de site interessant vindt.
- Iphone
Dit is de gewone Iphone die iedereen gebruikt, maar er zit een voiceoverfunctie in waardoor hij toegankelijk is voor blinden. Het grappige is dat dit in elke Iphone zit, maar dat bijna niemand hiervan weet. Wanneer ik een andere telefoon zou willen moet ik een speciale spraaksoftware kopen en dat kost natuurlijk veel extra. Daarom ging ik voor een telefoon waar dit standaard inzit en waarmee ik meer kan. Wil je hier meer over weten? Check dan mijn blogje over Steve Jobs.
- Daisy-speler
Een daisy-speler is een apparaat dat je kan vergelijken met een mp3-speler. Deze kan speciale formaten lezen die bijvoorbeeld de blindenbibliotheek gebruikt (daisy) Hij kan ook normale mp3-bestanden afspelen.
Mijn apparaat werkt met een sd-kaart. Op deze kaart zet je je boeken, liedjes en dergelijke. Via het apparaat kun je er dan naar luisteren. Het handige is dat hij volledig met spraak werkt. Zo weet je welk nummer je kiest. Je kan ook een bladwijzer in een boek plaatsen zodat je weet waar je gebleven bent. Erg handig om op deze manier een toegankelijke mp3-speler te hebben al is hij wel wat groter.
- Taststok
Ik maak zelf gebruik van een taststok. Er zijn verschillende soorten, maar ik zal hier die van mij beschrijven. Wat wel voor elke stok van toepassing is is dat hij wit is met twee rode ringetjes eraan. Dit zodat men weet dat het om een blinde persoon gaat en de stok opvalt. De meeste stokken reflecteren ook. Dat is dus nog een stukje extra veiligheid. Mijn stok heeft een grote bal aan het uiteinde. Hij is groot zodat hij niet overal in blijft hangen. Tijdens het lopen rol je de stok over de grond heen en weer en zo kun je voorkomen dat je tegen opstakels aanloopt of dat je van de stoep valt. Eerst had ik een stok waarmee je moest tikken. Dat betekent dat je de stok telkens even optilt en heen en weer tikt. Ik kwam er later achter dat ik de stok die je moet rollen fijner vind. Dit omdat je dan de structuur van de stoep beter kunt voelen en minder mist.
De stok gebruik ik wanneer ik alleen ergens naar toe ga of wanneer ik ergens ben waar het druk is. Dan hebben mensen vaak eerder in de gaten dat ik blind ben en begrijpen ze het meer wanneer je perongeluk tegen ze aanloopt. Vaak gaan ze ook eerder voor je aan de kant om botsingen te voorkomen. Ik vind de stok vaak irritant. Dit omdat je altijd een hand bezet hebt. Je kunt dus nooit met twee vrije handen lopen. De stok vertraagt ook het lopen omdat je steeds moet voelen of de weg voor je veilig is. Het is ook niet altijd leuk om meteen als blinde op te vallen. Toch ben ik blij dat hij is uitgevonden.
- Vloeistofdetector (pieper)
Dit apparaatje zet je op de rand van een glas en wanneer de vloeistof (het drinken) het apparaat bereikt begint hij te piepen. Dan is het glas dus vol. Altijd handig, dan hoef je niet met je vingers te voelen wanneer het glas vol is. Erg fijn bij warme dranken. Het is ook prettiger wanneer je iets voor anderen inschenkt. Ikzelf gebruik hem niet veel omdat ik vaak op geluid inschenk. De toon veranderd naarmate het glas voller wordt.
Verder zijn er nog veel hulpmiddelen voor het koken. Vaak zijn gewone gebruiksvoorwerpen ook handig voor blinden. Bij de Ikea heb je een heel handig ding waarmee je een appel kan snijden. Dan gaat het klokhuis er precies uit. Echt super! Je moet dan alleen nog de randjes bijsnijden.
Er bestaat ook nog een ding dat gaat rammelen wanneer het water in de pan kookt. Dit is een soort dikke glasplaat die je mee moet koken. Als het water kookt tikt deze op de bodem. Erg handig! Dit heb ik zelf niet, maar heb er op school weleens mee gewerkt. Vaak hoor ik ook aan het water of het kookt of niet.
Nadelen
Voor de meesten zou het grootste nadeel aan blind zijn zijn het feit dat je niet ziet. Dat is natuurlijk ook wel zo, maar er komt zoveel meer bij kijken waar anderen niet bij stilstaan. Hier een klein overzichtje van de nadelen die ik ondervind
- Reizen
Ik kan niet zomaar ergens naartoe. Ja, tuurlijk wel. Ik kan met mijn stok ergens heen lopen, maar dan loop je altijd vaste routes. Je krijgt de routes die je nodig hebt aangeleerd door een mobiliteitstrainer. Ik kreeg mobiliteit op school. Hierbij leerde ik het stokgebruik, routes in Grave en Nijmegen en het reizen met de trein. Okay, ik kan met de trein reizen, maar stel ik wil naar Amsterdam. Ik zou naar het station van Nijmegen kunnen gaan en daar een kaartje kopen. Met hulp van een balimedewerker, die waarschijnlijk ook steeds schaarster worden vanwege de automaten, kan ik bij het juiste perron komen. Als ik de weg weet is dat goed, anders moet ik hulp vragen om naar het perron te komen. De treinreis gaat vanzelf. Je zit tenslotte gewoon. In Amsterdam ben ik dan verloren... Ik heb geen idee waar ik zit, geen idee hoe ik moet lopen, kortom ik ben totaal afhankelijk van iedereen. Ik kan niet zomaar naar aanleiding van plattegronden, straatnaamborden en dergelijke ergens heen. Ik moet het altijd aan iemand vragen en meestal aan meerderen. Vaak heb je pech en kunnen/willen mensen je niet helpen. Vaak is de uitleg te onduidelijk en ga zo maar door. Ik heb ook vaak genoeg meegemaakt dat mensen me niet eens wilden helpen.
Ik zou het ook niet prettig vinden om alleen ergens heen te gaan waar ik de weg niet weet. Dit omdat ik dan zoals ik al zei afhankelijk ben. Naarmate ik ouder word is het steeds frustrerender dat dit niet mogelijk is. Het zou toch leuk zijn als ik zomaar een vriendin op kan zoeken? Het zou toch leuk zijn als ik alleen bij familie langs kon? Nee, dan moet je eerst een route leren. Het is ook moeilijk om op aanwijzingen van een vreemde te lopen als je totaal onbekend bent. Ik heb het hulp vragen op bekende en onbekende stukken geoefend.
voorbeeld:
In Nijmegen heb je een hele lange winkelstraat. In deze straat weet ik de weg en een paar winkels kan ik aanwijzen. Als je dan naar een andere winkel wilt kan het al helpen als iemand zegt: "Die zit naast de V&D". Als je onbekend bent heb je geen herkenningspunten en dat is erg vervelend. Ik word hier ook onzeker door en ga langzamer lopen. Kortom, het alleen reizen is ingewikkeld en bijna niet te doen. Een groot nadeel dus.
- Sociale contacten
Een nadeel zijn de sociale contacten. Ik heb vrienden en familie die ik regelmatig opzoek, maar dat gaat niet zomaar. Dat heeft allemaal te maken met de nadelen die ik hierboven al opnoemde. Afstand is dus vaak een probleem. Mijn ouders moeten me naar vrienden brengen. Anders kom ik er niet. Dat is vaak irritant. Het is jammer dat je niet zomaar even iets spontaans kan afspreken. Hier in de buurt heb ik geen vrienden. Dit omdat ik in Nederland op school zat en dus bijna nooit thuis was overdag. Mijn leeftijdsgenoten ken ik hier niet. Ik heb wel een vriend van vroeger die ik binnenkort weer op ga zoeken.
Het is ook jammer dat ik niet uit kan gaan. Dit vanwege de drukte en het ontbreken van contacten. Zo is het natuurlijk ook erg moeilijk om nieuwe contacten te sluiten.
Gelukkig is internet uitgevonden. Door de bovengenoemde hulpmiddelen kan ik contact houden met vrienden en voelt het net alsof je elkaar nog ziet.
- zielig
Een ander nadeel is dat anderen je vaak zielig vinden. Dan roepen ze allerlei dingen als: "ooooh wat zielig dat je niet kan zien, ooh wat vervelend, dat arme meisje".
Het is erg vernederend wanneer mensen net doen alsof je ook een verstandelijke beperking hebt. Dan vragen ze aan mijn moeder dingen over mij: "Hoe oud is zij? Wat doet zij"? Alsof ik dat niet zelf kan zeggen! Ik heb alleen twee ogen die het niet doen, mijn lichaam is verder helemaal gezond. Ik heb tenslotte een HAVO-diploma. Dat had ik anders heus niet gehaald.
Het is ook irritant wanneer mensen alle woorden mijden die met "zien" te maken hebben. Kom op zeg! Je zegt toch niet: "Heb je gisteren naar die film geluisterd?" Sommige mensen denken dat dat kwetsend is, maar voor mij JUIST niet. Wanneer mensen zo doen word ik juist aan mijn beperking herinnert en ga ik niet normaal leven. Ik wil een zo normaal mogelijk leven.
Het is jullie denk ik wel opgevallen dat ik nooit het woord handicap gebruik. Dit is bewust. Ik vind beperking veel mooier. Bij handicap denk ik aan iemand die helemaal niets kan. Ik heb alleen een beperking en kan verder alles!
- lezen en tv kijken
Ik lees veel boeken. Gelukkig bestaat er de aangepast-lezen bibliotheek. Zij bieden boeken in gesproken vorm en en braille aan. Ik lees ze gesproken. Eigenlijk luister je er dan dus naar, maar ik noem het lezen omdat ik nou eenmaal niet op de gewone manier kan lezen. Het is soms wel jammer dat ik geen "gewone" boeken kan lezen omdat deze soms niet verschijnen in de collectie van de bibliotheek. Het duurt vaak ook erg lang voordat een boek geproduceerd is. Dan hebben anderen het verhaal al lang gelezen en jij zit nog een jaar te wachten. Dat is soms erg nadelig. Gleukkig kan ik ook Duits waardoor ik soms een gewoon luisterboek bestel. Die zijn vaak sneller klaar, maar die zijn neit altijd volledig. Bij de bibliotheek mogen ze geen stukken eruit halen omdat het het hele boek moet zijn.
Ik kijk ook vaak tv. Soms met mijn ouders of anderen. Dan leggen zij de beelden uit. Mijn moeder is hier inmiddels al zo aan gewend dat ze het soms ook bij mijn vader doet ;). Ik kijk ook vaak alleen tv. Programma's waar alleen in gepraat wordt kan ik altijd wel goed volgen. Wanneer het programma's zijn waar veel visuele dingen in zitten snap ik dat natuurlijk niet. Dan kom ik er of later achter wat er gebeurde door wat ze zeggen of helemaal niet. Wanneer ik er niet achter kom dan bedenk ik het zelf. Dan schets ik een eigen beeld dat bij het programma past. Zo creëer ik mijn eigen programma en is het voor mij goed omdat ik het niet beter weet. Wel vervelend, maarja, het is niet anders.
- Uiterlijk
Ik heb nog het geluk dat ik kleuren zie. Zo kan ik zeggen welke kleding ik mooi vind en welke niet. Een erg groot nadeel is dat ik niet weet hoe ik eruit zie. Nouja, ik weet mijn haarkleur en mijn uiterlijk is voor me beschreven, maar het zou toch fijn zijn als ik mezelf kan zien. Dat zou veel onzekerheden wegnemen. Het zou me misschien ook meer zelfvertrouwen geven omdat je niet altijd op commentaar van anderen hoeft te vertrouwen. Ik zou het leuk vinden om me op te maken, maar dit doe ik niet omdat ik dan altijd hulp nodig heb. Ik zou het wel kunnen, maar dan moet je altijd iemand vragen om het te controleren en daar heb ik geen zin in. Dat vind ik een beetje irritant want dat zorgt weer voor afhankelijkheid. Misschien zou iemand anders het voor me kunnen doen, maarja dat is ook weer zoiets.
- Overig
Er zijn natuurlijk heel veel nadelen. Die kan ik echt niet allemaal opsommen. Hier nog even wat kleine dingen op een rij.
Je weet niet hoe vrienden/familie eruit zien.
Je weet niet hoe voorwerpen er in het algemeen uitzien. Ja, je voelt ze, maar toch.
Je weet niet hoe de natuur eruit ziet. Je voelt wel wat dingen, maar dat is toch anders.
Je krijgt geen echte indruk van je omgeving.
Je weet niet altijd of je kleding vies is omdat je vlekken niet altijd voelt.
Als je schoonmaakt kun je perongeluk met je hand in iets vies terechtkomen.
Als er aan wordt gebeld kun je niet zien wie er voor je deur staat.
Wanneer de vaste telefoon gaat kan ik het nummer niet zien (bij mobiel gelukkig wel).
Ik mis lichamelijke communicatie.
Ik kan niet alleen shoppen.
Ik kan geen foto's bekijken.
Ik kan niet alle huishoudelijke apparaten bedienen door gebrek aan knoppen. Er wordt steeds meer met touchschreen gewerkt.
Ik kan gen houdbaarheidsdatum op verpakkingen lezen.
Zo zijn er vast nog meer dingen die nadelig zijn. Als me er ooit nog een belangrijke te binnen schiet dan lezen jullie het, maar ik heb het allerbelangrijkste nu opgeschreven.
Vooordelen
Ja, je zult het niet denken na al die negativiteit, maar er zijn ook voordelen aan blind zijn.
- Lezen in het donker
Toen ik klein was vond ik het leuk om in bed te lezen. Dat doe ik nu nog steeds, maa nu ben ik volwassen en maak ik mijn eigen keuzes. Bij het lezen van brailleboeken of luisteren naar luisterboeken heb je geen licht nodig. Dat is erg voordelig. Wanneer mijn moeder zei dat ik tien minuten mocht lezen kon ik altijd stiekem wat langer doorgaan. Ze zag toch geen licht branden. Echt erg handig wanneer het boek spannend was.
- Braille
Ik beheers het braille al sinds mijn vijfde. Toen begon ik het te leren. Doormiddel van braille kan ik communiceren en schrijven. Eigenlijk heet het brailleren, maar ik zeg vaak gewoon schrijven omdat dat natuurlijk normaal is. Vroeger deed ik dat op een brailleermachine. Tegenwoordig typ ik op een gewone laptop. Het was trouwens erg handig om blind te leren typen haha.
Ik vond brailleren altijd leuk en ik ben erg blij dat het bestaat. Stel je voor als dat niet zo was. Dan zou ik me niet kunnen uiten en had ik geen opleiding kunnen volgen.
Eigenlijk ben ik een soort analfabeet wat zwartdruk betreft. Ik kan bijvoorbeeld wel mijn eigen naam met een pen schrijven en mijn handtekening. Die heb je immers nodig. Ik vond het vroeger leuk om letters te leren zodat ik ook met pen kon schrijven. Niet dat het nut had, maarja, ik tekende tenslotte ook met stiften. Dat doet iedereen en dat hoort bij kind zijn.
Ik ben op dit moment mijn oude cassettebandjes aan het digitaliseren en daarbij kwam ik een fragment tegen waarin mijn vriendin me vroeg wat er leuk was aan blind zijn. Ik zei toen dat het leuk was om braille te kunnen, maar toen besefte ik nog niet dat dit noodzakelijk is. Ik dacht toen dat het iets bijzonders was, maar nu vind ik het normaal. Zienden vinden een pen toch ook niks speciaals? Als iemand me tegenwoordig vraagt wat braille is wil ik dat best uitleggen, maar wanneer iemand dan zegt "Wat knap dat je dat kan" voelt dat heel erg frustrerend. Ik zeg toch ook niet "wat knap dat je met een pen kan schrijven". Toch zie ik het braille nog als een voordeel omdat ik zonder het braille een stuk minder zou kunnen doen.
- voelen
Voor mij is kijken natuurlijk voelen. Een voordeel hiervan is dat ik heel erg precies voel en heel erg secuur ben. Ik weet vaak precies waar iets ligt of hoe iets in elkaar zit. Een voorbeeld: iemand koopt een nieuwe tas en laat deze aan mij zien. Ik pak deze tas en ga erin voelen. De ziende koper zag een groot vak en een klein vak. Verder keek hij niet. Ik daarentegen vond nog allerlei kleine vakjes in de vakjes. Dingen die de ziende misschien niet had ontdekt, nouja, niet zo snel.
- Enge dingen
Wanneer er enge dingen op tv zijn zie ik ze niet. Zo hoef ik er niet bang voor te zijn. Het is ook wel weer jammer, want ik weet niet wat mij nou angst aan zou jagen. Soms is het wel fijn dat je bepaalde dingen niet hoeft te zien.
- Geen podiumvrees
Ik hou erg van zingen en trad op school geregeld op. Ik heb ook een keer met Jan Vayne gezongen tijdens de scholierentour in 2009. Hij begeleidde me op piano. Deze tour heb ik niet gewonnen, maar het was een unieke ervaring en daar gaat het om.
Vaak vragen mensen dan of ik het niet eng vind voor zoveel mensen. Neehoor, ik zie ze toch niet ;). Nouja, ik weet natuurlijk dat de mensen er zijn en dat is ook een soort van zien. Het is soms wel leuk om dat als grapje te gebruiken. Zoiets doen wij blinden onderling wel vaker. Er wordt best vaak gezegd "Kijk dan uit schele". Soms moet je de LOL van dingen inzien. Anders is er niets aan.
- Gehoor
Er zijn veel mensen die denken dat blinden beter kunnen horen dan zienden. Dit is onzin! Wij kunnen niet beter horen, maar wij zijn er meer op gefocust. Dat wil zeggen dat we er meer mee doen omdat we een zintuig missen. Het is wel vaak zo dat ik op veel dingen let. Meestal gaat dat onbewust. Dan kijk ik bijvoorbeeld naar een programma op tv en dan hoor ik de achtergrondmuziek ook en weet ik ook meteen om welk nummer het gaat. Anderen zouden daar dus niet op letten. Bij mij gebeurd dat ook onbewust hoor. Er zijn ook veel mensen die beweren dat ALLE blinden muzikaal zijn. Nou, dat is dus totaal niet het geval. Ik ken blinden die heel muzikaal zijn maar ook die het totaal niet zijn.
Volgens mij heb ik nu ongeveer alle voor en nadelen op een rijtje gezet. Ik denk dat ik mijn situatie en die van andere blinden redelijk duidelijk heb kunnen maken. Ik hoop dat anderen nu meer beseffen wat blind zijn eigenlijk is en wat er bij komt kijken. Het is dus niet alleen maar het feit dat je niks ziet.
Heb je vragen over een van de onderwerpen of wil je iets anders aan me kwijt? Dat kan natuurlijk altijd doormiddel van een reactie.
